TS. Trịnh Quang Khải, ThS. Nguyễn Thị Thu Hương, PGS. TS. Đào Duy Lâm

1. Giới thiệu về Webometrics và xếp hạng của Trường ĐH GTVT

Bảng xếp hạng các trường đại học trên thế giới Webometrics Ranking of World Universities (dưới đây viết tắt là WR) của tổ chức nghiên cứu Cybermetrics Lab thuộc Trung tâm nghiên cứu Khoa học Xã hội và Nhân văn, có trụ sở tại Madrid. Trung tâm là một trong những đơn vị nghiên cứu lớn nhất thuộc Bộ Giáo dục Tây Ban Nha.

Cybermetrics Lab thiết kế và sử dụng các thông số (indicator) để đo và đánh giá các hoạt động nghiên cứu khoa học (NCKH) thông qua các công trình được công bố và trao đổi học thuật trên mạng Internet và đặc biệt là các trang web bằng phương pháp phân tích định lượng, với mục đích ban đầu là thúc đẩy công tác NCKH trong nước vì lợi ích của người dân Tây Ban Nha và sau này là đẩy mạnh việc đăng các công trình NCKH trên thế giới, hỗ trợ các sáng kiến “Tiếp cận Mở” (Open Access) và truy cập các ấn phẩm học thuật điện tử.

Ấn phẩm Cyber metrics hay còn gọi là Metrometrics đầu tiên ra đời năm 1997. Hiện nay, WR cập nhật định kỳ bảng xếp hạng các trường đại học trên thế giới vào tháng 1 và tháng 7 hàng năm.

Trải qua thời gian, phương pháp đánh giá xếp hạng của WR cũng có những thay đổi nhất định. Trong bản công bố tháng 7/2017, WR sử dụng 4 thông số chính trong việc xếp hạng:

Presence: số lượng các website con của trường mà Google nhận biết được;
Openess (hay Transparency): số lượng các trích dẫn công trình NCKH của trường được các nhà khoa học hàng đầu thực hiện, đo trên Google Scholar;
Excellence: số lượng các bài báo nằm trong top 10% được trích dẫn nhiều nhất trong 26 ngành, đo theo Scimago;
và Impact (hay Visibility): số lượng các mạng bên ngoài (subnet) có đường backlink tới các trang web của trường, đo theo nguồn Ahrefs Majestic.

Các tiêu chí trên có trọng số tương ứng lần lượt là 5%, 10%, 35% và 50%.

Theo Bảng WR công bố tháng 7/2017 [1], trong danh sách 124 trường đại học của Việt Nam được đưa vào bảng xếp hạng, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội và Đại học Quốc gia Hà Nội lần lượt được xếp thứ 1 và 2. Trường Đại học Giao thông vận tải được xếp hạng thứ 16, tăng một bậc so với công bố của WR tháng 07/2016.

2. Giới thiệu về Web of Science và thống kê dữ liệu về Trường ĐH GTVT

Web of Science (dưới đây viết tắt là WoS) trước đây được gọi là Web of Knowledge, là trang thông tin trích dẫn khoa học do Viện Thông tin Khoa học (ISI) xây dựng, hiện được quản lý bởi Clarivate Analytics (công ty sở hữu trí tuệ thuộc Thomson Reuters). Trang thông tin này cho phép truy cập vào nhiều cơ sở dữ liệu nghiên cứu đa ngành với hàng trăm triệu bản ghi dữ liệu bằng tiếng Anh.

WoS cũng cung cấp công cụ cho phép người dùng thu thập, phân tích cơ sở dữ liệu (được cập nhật liên tục), các khả năng tìm kiếm và phân tích khác nhau: theo chỉ số trích dẫn, theo ngành, lịch sử, địa lý...

Thống kế của WoS cho thấy số lượng bài báo khoa học ISI của Trường Đại học GTVT đã tăng nhanh trong 5 năm gần đây (Hình 1). Năm 2017, thống kê đến hết tháng 7, số bài báo khoa học đã gần đạt đến con số của cả năm 2016.

Hình 1. Thống kê số lượng bài báo và tỷ lệ theo lĩnh vực của Trường ĐH GTVT

Thống kê của WoS về các bài báo ISI của nhà trường theo lĩnh vực, kể từ năm 2012 đến 2017 cho thấy, lĩnh vực khoa học vật liệu chiếm 27%, các ngành khoa học cơ bản như Toán và Vật lý chiếm tỷ lệ lần lượt là 20% và 14%, tiếp theo là Công nghệ xây dựng (13%), Khoa học máy tính (10%), các lĩnh vực còn lại (Điện tử, Điều khiển, Cơ khí, Hóa học, Môi trường,…) chiếm 16%.

Có nhiều nhà khoa học từ 34 cơ sở giáo dục đào tạo, nghiên cứu khác ở trong và ngoài nước tham gia cộng tác viết bài cùng cán bộ, giảng viên của nhà trường. Trong đó nhiều nhất là các nhà khoa học của các nước CH. Pháp, Nhật Bản và Trung Quốc.

Bài báo được trích dẫn nhiều nhất đến thời điểm này là 24 lượt.

Bảng dưới đây thống kê số lượng bài báo ISI của một số trường đại học của Việt Nam và vị trí xếp hạng một cách tương đối theo số lượng bài báo so với các trường trong nước.